Công chứng viên có quyền từ chối công chứng hợp đồng mua bán tài sản đấu giá không?
Trong thực tế, không phải mọi hợp đồng mua bán tài sản đấu giá đều được công chứng viên chấp nhận chứng nhận ngay. Có những trường hợp công chứng viên buộc phải hoặc được quyền từ chối công chứng hợp đồng mua bán tài sản đấu giá nếu phát hiện sai phạm hoặc vi phạm quy định pháp luật. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ căn cứ pháp lý, phạm vi quyền hạn và quy trình xử lý khi công chứng viên từ chối thực hiện việc công chứng loại hợp đồng đặc thù này.
Căn cứ pháp lý về quyền từ chối công chứng mua bán tài sản đấu giá của công chứng viên
Theo quy định tại Điều 7 và Điều 44 Luật Công chứng 2014, công chứng viên có quyền từ chối công chứng trong các trường hợp nội dung, mục đích hoặc điều kiện của giao dịch vi phạm pháp luật, trái đạo đức xã hội, hoặc không đủ điều kiện để chứng nhận.
Đồng thời, Điều 5 Nghị định 29/2015/NĐ-CP (được sửa đổi bởi Nghị định 62/2023/NĐ-CP) quy định cụ thể:
“Công chứng viên có quyền từ chối công chứng nếu nhận thấy hợp đồng, giao dịch có dấu hiệu vi phạm pháp luật, hoặc hồ sơ, giấy tờ không đầy đủ, không hợp lệ.”
Như vậy, quyền từ chối công chứng là cơ chế pháp lý hợp pháp nhằm bảo đảm tính an toàn, minh bạch và đúng quy định trong hoạt động công chứng hợp đồng mua bán tài sản đấu giá.
Khi nào công chứng viên được quyền từ chối công chứng hợp đồng mua bán tài sản đấu giá?
Công chứng viên có thể từ chối công chứng hợp đồng mua bán tài sản đấu giá trong các trường hợp sau:
(1) Hồ sơ công chứng không hợp lệ
Biên bản đấu giá hoặc quyết định công nhận kết quả đấu giá không có hiệu lực hoặc bị hủy bỏ.
Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu của người bán (tài sản đấu giá) không đầy đủ hoặc có dấu hiệu giả mạo.
Giấy tờ tùy thân, giấy ủy quyền, hoặc giấy tờ pháp lý của người mua, người bán không trùng khớp hoặc hết hạn.
(2) Nội dung hợp đồng vi phạm pháp luật
Ví dụ: nội dung hợp đồng trái với quy định tại Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015 về điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự, hoặc mục đích mua bán nhằm hợp thức hóa tài sản không rõ nguồn gốc.
(3) Người tham gia công chứng không có năng lực hành vi dân sự đầy đủ
Nếu bên mua, bên bán hoặc người đại diện không đủ năng lực hành vi, hoặc không chứng minh được tư cách pháp lý, công chứng viên có thể từ chối để bảo đảm tính hợp lệ của hợp đồng.
(4) Có tranh chấp, khiếu nại hoặc yêu cầu tạm dừng đấu giá
Khi có đơn khiếu nại hoặc yêu cầu tạm dừng giao dịch từ cơ quan có thẩm quyền, công chứng viên bắt buộc không được thực hiện công chứng cho đến khi có kết quả giải quyết chính thức.
Nghĩa vụ của công chứng viên khi từ chối công chứng hợp đồng đấu giá
Theo Điều 44 Luật Công chứng 2014, khi từ chối công chứng, công chứng viên phải:
Giải thích rõ lý do bằng văn bản cho người yêu cầu công chứng.
Lưu hồ sơ và biên bản làm việc, để bảo đảm tính minh bạch và có căn cứ pháp lý nếu xảy ra khiếu nại.
Trường hợp người yêu cầu công chứng vẫn muốn thực hiện, họ có thể đề nghị công chứng tại tổ chức hành nghề công chứng khác, tuy nhiên tổ chức đó vẫn phải tuân thủ quy định pháp luật tương tự.
Quyền khiếu nại hoặc yêu cầu giải thích khi bị từ chối công chứng mua bán tài sản đấu giá
Nếu người mua, người bán hoặc tổ chức đấu giá cho rằng việc từ chối công chứng hợp đồng mua bán tài sản đấu giá là không có căn cứ, họ có thể thực hiện các bước sau:
Gửi đơn khiếu nại đến Trưởng Văn phòng công chứng hoặc Sở Tư pháp nơi công chứng viên hành nghề.
Nếu vẫn không đồng ý với kết quả giải quyết, có thể khởi kiện hành chính theo quy định của Luật Tố tụng hành chính 2015.
Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả, trước khi khiếu nại, các bên nên rà soát lại hồ sơ pháp lý và khắc phục sai sót (nếu có), bởi đa số trường hợp từ chối công chứng đều xuất phát từ việc hồ sơ chưa đầy đủ hoặc vi phạm pháp luật.
Trách nhiệm của công chứng viên khi từ chối sai quy định
Nếu công chứng viên từ chối công chứng trái quy định, gây thiệt hại cho người yêu cầu, họ có thể bị:
Xử lý kỷ luật theo Luật Công chứng 2014 và các quy định nghề nghiệp;
Bồi thường thiệt hại dân sự (nếu hành vi từ chối trái luật dẫn đến tổn thất tài chính hoặc ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của người dân);
Thu hồi thẻ hành nghề công chứng viên trong trường hợp vi phạm nghiêm trọng.
Kết luận
Việc công chứng viên từ chối công chứng hợp đồng mua bán tài sản đấu giá không phải là hành vi tùy tiện, mà là biện pháp pháp lý cần thiết để bảo đảm an toàn cho các bên và tính hợp pháp của giao dịch. Người dân, doanh nghiệp và tổ chức đấu giá nên hiểu rõ quyền hạn của công chứng viên, chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, và tuân thủ quy định pháp luật để quá trình công chứng diễn ra thuận lợi, tránh bị từ chối không đáng có.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
