Người giám hộ có được công chứng văn bản từ chối nhận di sản?

Trong thực tế, không ít trường hợp người thừa kế là người chưa thành niên, người mất năng lực hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự — những đối tượng này đều cần người giám hộ đại diện khi tham gia giao dịch. Một trong những vấn đề thường gặp là việc người giám hộ ký và công chứng văn bản từ chối nhận di sản thay cho người được giám hộ. Vậy pháp luật hiện hành quy định như thế nào về vấn đề này? Liệu việc công chứng có được chấp nhận hợp lệ không? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng có quyền từ chối công chứng không?

Cơ sở pháp lý về việc từ chối nhận di sản

Theo Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015, người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, nhưng việc từ chối này phải được lập thành văn bản và không nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản của người chết.

Bên cạnh đó, Luật Công chứng 2014 và Nghị định 29/2015/NĐ-CP quy định rõ: các văn bản liên quan đến quyền thừa kế, trong đó có văn bản từ chối nhận di sản, cần được công chứng hoặc chứng thực hợp lệ để đảm bảo giá trị pháp lý.

Tuy nhiên, vấn đề phát sinh khi người thừa kế là người chưa thành niên hoặc mất năng lực hành vi dân sự, bởi họ không thể tự mình thực hiện quyền và nghĩa vụ dân sự. Khi đó, người giám hộ sẽ là người đại diện theo pháp luật.

Người giám hộ có được lập văn bản từ chối nhận di sản không?

Theo Điều 58 và 59 Bộ luật Dân sự 2015, người giám hộ có quyền đại diện cho người được giám hộ trong các giao dịch dân sự, trừ trường hợp giao dịch đó có khả năng làm giảm tài sản của người được giám hộ.

Việc từ chối nhận di sản đồng nghĩa với từ bỏ quyền tài sản mà người được giám hộ có thể được hưởng, nên pháp luật xem đây là hành vi làm giảm tài sản của người được giám hộ. Do đó, người giám hộ không được tự ý lập hoặc ký văn bản từ chối nhận di sản, trừ khi có sự đồng ý bằng văn bản của cơ quan có thẩm quyền giám sát việc giám hộ (thường là Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người được giám hộ cư trú).

Như vậy, người giám hộ chỉ được công chứng văn bản từ chối nhận di sản thay người được giám hộ nếu có sự chấp thuận hợp pháp của cơ quan giám sát giám hộ. Nếu không, văn bản đó không có giá trị pháp lý và có thể bị tuyên vô hiệu khi xảy ra tranh chấp.

Xem thêm: Đất sản xuất kinh doanh: Định nghĩa và khả năng chuyển đổi sang đất ở

>>> Xem thêm: Công chứng uỷ quyền cho người nước ngoài khi giao dịch tại Việt Nam

Thủ tục công chứng văn bản từ chối nhận di sản của người được giám hộ

Để đảm bảo hiệu lực, hồ sơ công chứng cần gồm:

Giấy tờ nhân thân của người giám hộ và người được giám hộ (CMND/CCCD, giấy khai sinh, quyết định giám hộ…).
Quyết định công nhận giám hộ hợp pháp do UBND cấp xã hoặc Tòa án ban hành.
Văn bản đồng ý của cơ quan giám sát việc giám hộ cho phép người giám hộ từ chối nhận di sản thay người được giám hộ.
Giấy tờ chứng minh quyền thừa kế (di chúc, văn bản khai nhận di sản, giấy tờ tài sản…).

Sau khi hồ sơ hợp lệ, công chứng viên sẽ kiểm tra, đối chiếu và lập văn bản công chứng theo đúng quy định.

>>> Xem thêm: Thời gian xử lý hồ sơ khi dùng dịch vụ sổ đỏ có nhanh hơn tự làm không?

Rủi ro pháp lý nếu người giám hộ tự ý công chứng văn bản từ chối nhận di sản

Nếu người giám hộ tự ý từ chối nhận di sản mà không được chấp thuận, hậu quả có thể gồm:

Văn bản công chứng bị vô hiệu do vi phạm điều kiện về chủ thể và ý chí.
Người giám hộ có thể phải bồi thường thiệt hại nếu hành vi gây tổn thất cho người được giám hộ.
Các quyền thừa kế của người được giám hộ vẫn được khôi phục, nhưng thủ tục xử lý sẽ phức tạp hơn, có thể phải qua Tòa án để xác nhận.

Kết luận

Tóm lại, người giám hộ không thể tự ý công chứng văn bản từ chối nhận di sản thay người được giám hộ nếu không có văn bản đồng ý của cơ quan giám sát giám hộ. Đây là quy định nhằm bảo vệ tối đa quyền tài sản của những người không có đủ năng lực hành vi dân sự.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Xem thêm: Công chứng văn bản từ chối nhận di sản có cần xác nhận của chính quyền địa phương không?

Các bài viết liên quan:

>>> Thủ tục công chứng hợp đồng ủy quyền mua bán xe ô tô

>>> Thủ tục góp vốn bằng nhà đất trong công ty TNHH như thế nào?

>>> Công chứng là gì? Tất tần tật thông tin về công chứng mà bạn cần biết

>>> Phí công chứng tại nhà 0 đồng từ Văn phòng công chứng uy tín

>>> Văn phòng công chứng tư nhân là gì? Có gì khác công chứng nhà nước?

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.