Rủi ro pháp lý khi không công chứng hợp đồng thế chấp tài sản
Việc sử dụng biện pháp bảo đảm bằng tài sản thông qua giao kết hợp đồng thế chấp là một trong những phương thức phổ biến nhằm bảo đảm việc thực hiện nghĩa vụ giữa các bên. Tuy nhiên, nếu giao dịch đó không được thực hiện với đầy đủ thủ tục, trong đó có việc không thực hiện hoặc bỏ qua việc công chứng hợp đồng thế chấp tài sản, thì sẽ phát sinh rất nhiều rủi ro pháp lý.
>>> Xem thêm: Tìm hiểu dịch vụ tại văn phòng công chứnguy tín để đảm bảo hợp đồng của bạn được pháp luật bảo vệ.
📜 Căn cứ pháp lý về công chứng hợp đồng thế chấp tài sản
🏛 Quy định về thế chấp tài sản
Theo Bộ luật Dân sự 2015, các điều khoản sau:
Điều 303: Phương thức xử lý tài sản cầm cố, thế chấp khi nghĩa vụ không được thực hiện.
Điều 314: Quyền của bên nhận cầm cố/thế chấp.
Theo Luật Nhà ở 2014, tại khoản 1 Điều 122: “Trường hợp mua bán, tặng cho, đổi, góp vốn, thế chấp nhà ở, chuyển nhượng hợp đồng mua bán nhà ở thương mại thì phải thực hiện công chứng, chứng thực hợp đồng.”
🖋 Quy định về công chứng hợp đồng thế chấp tài sản
Đối với tài sản là bất động sản hoặc nhà ở thì việc công chứng là bắt buộc.
Theo Luật Công chứng 2024 (có hiệu lực từ 01/7/2025) – Điều 55 quy định về công chứng hợp đồng thế chấp bất động sản.
Thủ tục hành chính: người yêu cầu phải xuất trình bản chính giấy tờ, công chứng viên có quyền từ chối nếu hồ sơ chưa rõ ràng.
Tóm lại, nếu hợp đồng thế chấp tài sản thuộc trường hợp bắt buộc công chứng mà không thực hiện công chứng thì sẽ xảy ra nhiều rủi ro.
>>> Xem thêm: Tìm hiểu dịch vụ sổ đỏuy tín để tiết kiệm thời gian và đảm bảo quyền lợi pháp lý khi sang tên.
⚠️ Những rủi ro pháp lý khi không công chứng hợp đồng thế chấp tài sản
❌ Hợp đồng bị vô hiệu hoặc không được bảo đảm hiệu lực đối kháng với bên thứ ba
Khi hợp đồng thế chấp tài sản (nhất là bất động sản, nhà ở) không được công chứng, bên nhận thế chấp có thể mất quyền ưu tiên xử lý khi bên thế chấp vi phạm nghĩa vụ.
Ví dụ: Nếu quyền tài sản phát sinh từ hợp đồng mua bán nhà ở hình thành trong tương lai không được công chứng, bên nhận bảo đảm có thể “mất quyền xử lý tài sản bảo đảm” khi tranh chấp.
Hợp đồng thế chấp nhà ở mà không công chứng có thể bị xem là không tuân thủ quy định pháp luật, dẫn tới hợp đồng không được bảo vệ.
❌ Khó khăn khi xử lý tài sản bảo đảm khi bên thế chấp vi phạm nghĩa vụ
Hợp đồng không công chứng khiến bên nhận thế chấp gặp khó khăn trong chứng minh quyền xử lý tài sản khi bên thế chấp vi phạm.
Ví dụ: Hợp đồng thế chấp bằng nhà đất mà không công chứng, bên thế chấp có thể cho rằng hợp đồng bị ép buộc hoặc không đầy đủ – bên nhận có thể mất quyền ưu tiên.
Khi muốn xử lý tài sản bảo đảm (bán đấu giá, khai thác công dụng tài sản…), hợp đồng không rõ ràng có thể dẫn tới tranh chấp kéo dài.
❌ Rủi ro về trách nhiệm hình sự hoặc vi phạm hành chính
Thế chấp tài sản không có giấy tờ hoặc không tuân thủ quy định có thể dẫn tới trách nhiệm hành chính hoặc hình sự.
Ví dụ: Việc nhận cầm cố/tài sản thế chấp không có hợp đồng công chứng có thể liên quan tới tội chứa chấp hoặc tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội (Điều 323 Bộ luật Hình sự).
❌ Mất quyền bảo đảm, thiệt hại cho bên nhận thế chấp
Khi hợp đồng thế chấp không được công chứng, bên nhận thế chấp có thể không đảm bảo vị thế ưu tiên thanh toán trong trường hợp bên thế chấp phá sản hoặc bị kê biên tài sản.
Ví dụ: Bên thế chấp bán tài sản đã thế chấp mà hợp đồng không công chứng, quyền của bên nhận thế chấp bị ảnh hưởng trước người thứ ba.
❌ Chi phí và thời gian tranh chấp kéo dài
Thiếu chứng thực từ công chứng viên làm việc chứng minh hợp đồng trong tranh tụng phức tạp hơn, tốn kém thời gian và tiền bạc.
Ngược lại, công chứng hợp đồng thế chấp tài sản giúp hồ sơ rõ ràng, khả năng tranh chấp thấp hơn, chi phí thấp hơn.
>>> Xem thêm: Tìm hiểu quy trình công chứng di chúc để đảm bảo di sản được phân chia hợp pháp và tránh tranh chấp.
💡 Ví dụ minh họa thực tế
1️⃣ Thế chấp nhà ở không công chứng
Anh A ký hợp đồng thế chấp một căn nhà cho Ngân hàng X để vay vốn nhưng hợp đồng không công chứng. Sau đó, anh A bán nhà cho người B trước khi khoản vay được Ngân hàng X xử lý. Ngân hàng X gặp khó khi thu hồi nợ do không có hợp đồng công chứng – kết quả chỉ thu hồi được một phần và bị thiệt hại.
2️⃣ Thế chấp quyền tài sản phát sinh từ hợp đồng mua bán nhà ở hình thành trong tương lai
Công ty C ký hợp đồng mua bán căn hộ hình thành trong tương lai với chủ đầu tư và thế chấp quyền tài sản phát sinh cho Ngân hàng Y. Hợp đồng thế chấp không công chứng và không rõ ràng. Khi dự án chậm tiến độ hoặc chủ đầu tư phá sản, Ngân hàng Y mất quyền ưu tiên xử lý tài sản bảo đảm và không thu hồi được vốn.
✅ Kết luận
Việc công chứng hợp đồng thế chấp tài sản là bước quan trọng để bảo vệ quyền lợi của cả bên thế chấp và bên nhận thế chấp. Bỏ qua bước này có thể dẫn tới:
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
