Tranh chấp đất đai liên quan đến di chúc: Cách xử lý đúng luật
Trong đời sống, việc cha mẹ hoặc người thân để lại đất đai thông qua di chúc là điều rất phổ biến. Tuy nhiên, không ít trường hợp phát sinh tranh chấp đất di chúc do di chúc bị nghi ngờ về tính hợp pháp, người thừa kế không đồng thuận hoặc xuất hiện người thừa kế khác. Vậy pháp luật quy định thế nào và cách xử lý ra sao để bảo vệ quyền lợi hợp pháp? Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết.
>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng ở những địa chỉ nào? Khám phá các địa chỉ công chứng tại các khu vực trung tâm Hà Nội
1. Khi nào xảy ra tranh chấp đất di chúc? ⚖️
Tranh chấp đất liên quan đến di chúc thường phát sinh trong các trường hợp:
Di chúc không hợp pháp (không đúng hình thức, người lập không minh mẫn, không có người làm chứng…).
Có người thừa kế bị bỏ sót, đặc biệt là con chưa thành niên hoặc người mất khả năng lao động (Điều 644 Bộ luật Dân sự 2015).
Người thừa kế không đồng ý với việc phân chia đất theo di chúc.
Xuất hiện nhiều bản di chúc khác nhau, mâu thuẫn về nội dung.
📌 Ví dụ: Ông A để lại mảnh đất 500m² bằng bản di chúc viết tay, nhưng di chúc không có người làm chứng. Sau khi ông A mất, các con tranh cãi vì cho rằng di chúc này không hợp pháp, từ đó phát sinh tranh chấp đất di chúc.
2. Căn cứ pháp lý khi giải quyết tranh chấp đất di chúc 📜
Một số quy định quan trọng:
Bộ luật Dân sự 2015
Điều 630: Điều kiện có hiệu lực của di chúc.
Điều 643: Thời điểm mở thừa kế.
Điều 644: Người thừa kế không phụ thuộc nội dung di chúc.
Luật Đất đai 2013
Điều 100, 101: Công nhận quyền sử dụng đất khi thừa kế.
Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015: Quy trình khởi kiện tranh chấp đất đai.
>>> Xem thêm: Dịch vụ công chứng uy tín tại Hà Nội, đảm bảo đúng pháp luật
3. Cách xử lý tranh chấp đất di chúc theo pháp luật 🛠️
3.1. Kiểm tra hiệu lực của di chúc 🔍
Di chúc phải do người có đầy đủ năng lực hành vi dân sự lập.
Hình thức hợp lệ: văn bản có công chứng/chứng thực hoặc văn bản có người làm chứng.
Nội dung không trái pháp luật, đạo đức xã hội.
Nếu di chúc không đáp ứng điều kiện trên, Tòa án có thể tuyên vô hiệu toàn bộ hoặc một phần (Điều 630 BLDS 2015).
Theo Điều 202 Luật Đất đai 2013, tranh chấp đất đai bắt buộc hòa giải tại UBND xã, phường, thị trấn. Nếu hòa giải thành → lập biên bản, các bên thực hiện. Nếu không thành → khởi kiện tại Tòa án.
3.3. Khởi kiện tranh chấp đất di chúc tại Tòa án 📝
Hồ sơ khởi kiện gồm:
Đơn khởi kiện tranh chấp thừa kế đất đai.
Bản sao di chúc (nếu có).
Giấy chứng tử của người để lại di sản.
Giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất (sổ đỏ hoặc giấy tờ hợp pháp khác).
Chứng cứ chứng minh quan hệ thừa kế (giấy khai sinh, hộ khẩu…).
👉 Sau khi thụ lý, Tòa án sẽ xác minh hiệu lực di chúc, xác định hàng thừa kế hợp pháp và ra phán quyết phân chia đất.
4. Ví dụ thực tế về tranh chấp đất di chúc 📍
Bà B có 3 người con. Trước khi mất, bà lập di chúc để lại toàn bộ 600m² đất cho con trai cả. Sau khi bà mất, 2 người con còn lại khởi kiện yêu cầu chia thừa kế vì họ thuộc diện người thừa kế không phụ thuộc nội dung di chúc (theo Điều 644 BLDS 2015). 👉 Kết quả: Tòa án công nhận di chúc hợp pháp nhưng buộc phải trích một phần đất cho 2 người con theo diện thừa kế bắt buộc.
Tranh chấp đất di chúc là dạng tranh chấp phổ biến và thường phức tạp do liên quan đến quyền lợi nhiều người. Để xử lý đúng luật, cần xác định hiệu lực của di chúc, thực hiện hòa giải tại cơ sở và khởi kiện ra Tòa án khi cần thiết. Người dân nên chú trọng lập di chúc hợp pháp, minh bạch và nhờ luật sư tư vấn để phòng ngừa, cũng như giải quyết nhanh chóng khi xảy ra tranh chấp.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay vớiVăn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
