Từ chối công chứng di chúc: Căn cứ pháp lý

Lập di chúc là một trong những thủ tục quan trọng để đảm bảo việc phân chia tài sản của người để lại thừa kế được thực hiện minh bạch và đúng pháp luật. Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp yêu cầu công chứng di chúc đều được chấp nhận. Trên thực tế, công chứng viên có quyền từ chối công chứng di chúc nếu phát hiện vi phạm pháp luật hoặc thiếu điều kiện hợp lệ.

>>> Xem thêm: Quy trình làm việc tại văn phòng công chứng chuyên nghiệp và minh bạch

⚖️ Căn cứ pháp lý về việc từ chối công chứng di chúc

Luật Công chứng 2014:
- Điều 5: Công chứng viên có quyền từ chối công chứng nếu di chúc vi phạm pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội.
- Điều 39: Nếu từ chối, công chứng viên phải nêu rõ lý do bằng văn bản.
Bộ luật Dân sự 2015:
- Điều 630: Di chúc hợp pháp phải được lập bởi người có đầy đủ năng lực hành vi dân sự, hoàn toàn tự nguyện và nội dung không vi phạm pháp luật.
- Điều 631: Di chúc phải có đầy đủ thông tin người lập, người thừa kế, di sản, quyền và nghĩa vụ.

👉 Như vậy, nếu không đáp ứng các điều kiện này, công chứng viên có quyền từ chối công chứng di chúc.

>>> Xem thêm: Nên chọn dịch vụ sổ đỏ hay tự làm hồ sơ? Chia sẻ thực tế

❌ Các trường hợp công chứng viên được quyền từ chối công chứng di chúc

1. Người lập di chúc không đủ năng lực hành vi dân sự

Người chưa đủ tuổi thành niên.
Người bị mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự.

👉 Ví dụ: Ông A bị bệnh tâm thần, không làm chủ được hành vi nhưng vẫn yêu cầu lập di chúc. Công chứng viên có quyền từ chối công chứng di chúc theo Điều 630 Bộ luật Dân sự 2015.

2. Người lập di chúc không minh mẫn, sáng suốt

Người lập di chúc bị cưỡng ép, đe dọa.
Người trong tình trạng không nhận thức được hành vi (say rượu, bệnh nặng).

👉 Ví dụ: Bà B bị con ép ký di chúc để lại toàn bộ tài sản cho một người con. Công chứng viên phát hiện dấu hiệu bất thường và từ chối công chứng để tránh tranh chấp sau này.

3. Di chúc có nội dung vi phạm pháp luật hoặc đạo đức

Nội dung để lại tài sản cho mục đích phạm tội.
Nội dung trái đạo đức xã hội.

Xem thêm: Top 5 sàn giao dịch bất động sản nổi tiếng nhất Hà Nội

👉 Ví dụ: Ông C để lại di chúc buộc các con phải thực hiện hành vi trái pháp luật mới được hưởng tài sản. Công chứng viên bắt buộc phải từ chối công chứng di chúc.

4. Hồ sơ công chứng không hợp lệ

Thiếu giấy tờ tùy thân của người lập di chúc.
Thiếu giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản (sổ đỏ, giấy đăng ký xe, sổ tiết kiệm).

👉 Ví dụ: Ông D muốn lập di chúc để lại đất cho con nhưng chưa có sổ đỏ. Công chứng viên sẽ từ chối vì chưa đủ căn cứ xác minh quyền sử dụng đất.

>>> Xem thêm: Hướng dẫn chi tiết cách tính phí công chứng để tránh phát sinh ngoài hợp đồng

📂 Quy trình xử lý khi bị từ chối công chứng di chúc

1. Yêu cầu văn bản nêu rõ lý do từ chối

Theo Điều 39 Luật Công chứng 2014, công chứng viên phải lập văn bản nêu lý do từ chối.

2. Bổ sung, hoàn thiện hồ sơ

Nếu chỉ thiếu giấy tờ, người lập di chúc có thể bổ sung CMND/CCCD, giấy chứng nhận tài sản để công chứng lại.

3. Khiếu nại hoặc khởi kiện nếu từ chối không có căn cứ

Người dân có quyền:

Khiếu nại lên Trưởng phòng công chứng.
Gửi đơn đến Sở Tư pháp.
Khởi kiện ra Tòa án hành chính nếu thấy việc từ chối trái luật.

✅ Lời khuyên để tránh bị từ chối công chứng di chúc

📌 Chuẩn bị đầy đủ giấy tờ tùy thân và giấy tờ tài sản.
📌 Người lập di chúc nên lập trong trạng thái tỉnh táo, minh mẫn.
📌 Có thể mời luật sư hỗ trợ để soạn thảo di chúc đúng luật.
📌 Nếu lo sợ tranh chấp, nên lập di chúc có người làm chứng.

>>> Xem thêm: Hợp đồng ở nhờ khi chủ nhà qua đời: Quyền và nghĩa vụ của người thừa kế

>>> Xem thêm: Thủ tục góp vốn bằng nhà đất trong công ty TNHH như thế nào?

🎯 Kết luận

Việc từ chối công chứng di chúc không phải là hành động làm khó người dân mà là trách nhiệm của công chứng viên nhằm đảm bảo:

Di chúc hợp pháp, đúng quy định pháp luật.
Tránh phát sinh tranh chấp trong quá trình chia thừa kế.
Bảo vệ quyền lợi chính đáng của các bên liên quan.

Xem thêm: Ủy quyền định đoạt: Công cụ hữu ích trong quản lý tài sản

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.