Khi nào công chứng viên có quyền từ chối công chứng?

Trong các giao dịch dân sự, đặc biệt là liên quan đến đất đai, tài sản, hợp đồng… vai trò của công chứng viên là vô cùng quan trọng. Tuy nhiên, không phải lúc nào yêu cầu công chứng cũng được chấp nhận. Trên thực tế, có nhiều trường hợp công chứng viên có quyền từ chối công chứng để đảm bảo tính hợp pháp và an toàn pháp lý cho các bên.

Bài viết này sẽ phân tích căn cứ pháp lý, các trường hợp cụ thể và ví dụ thực tế để bạn đọc hiểu rõ hơn.

>>> Xem thêm: Văn phòng công chứng nào làm việc ngoài giờ, hỗ trợ khách hàng kịp thời?

⚖️ Căn cứ pháp lý về quyền từ chối công chứng

Luật Công chứng 2014:
- Điều 5: Công chứng viên phải tuân thủ Hiến pháp, pháp luật và có quyền từ chối công chứng nếu nhận thấy yêu cầu công chứng vi phạm pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội.
- Điều 39: Nếu từ chối, công chứng viên phải nêu rõ lý do bằng văn bản.
- Điều 40: Người yêu cầu công chứng phải cung cấp hồ sơ hợp lệ, nếu không, công chứng viên có thể từ chối.

>>> Xem thêm: Tư vấn thủ tục với dịch vụ làm sổ hồng uy tín, nhanh gọn

❌ Các trường hợp công chứng viên được quyền từ chối công chứng

1. Hồ sơ không đầy đủ hoặc không hợp pháp

Thiếu Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ).
Thiếu giấy tờ tùy thân hợp lệ (CMND/CCCD).
Thiếu giấy tờ chứng minh tình trạng hôn nhân khi tài sản là tài sản chung vợ chồng.

👉 Ví dụ: Ông A muốn bán mảnh đất chung nhưng không có sự đồng ý bằng văn bản của vợ. Công chứng viên có quyền từ chối vì vi phạm quy định tại Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014.

2. Giấy tờ giả mạo, có dấu hiệu lừa đảo

Sổ đỏ giả, bị chỉnh sửa, tẩy xóa.
Giấy tờ nhân thân không đúng thông tin với hợp đồng.

👉 Ví dụ thực tế: Tại Hà Nội, một vụ việc phát hiện người bán dùng sổ đỏ giả để công chứng hợp đồng chuyển nhượng. Công chứng viên phát hiện dấu hiệu bất thường và từ chối công chứng, ngăn chặn được hành vi lừa đảo.

3. Giao dịch vi phạm pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội

Đất đang bị kê biên thi hành án.
Đất thuộc diện quy hoạch, không được phép chuyển nhượng.
Giao dịch có yếu tố rửa tiền, trốn thuế.

👉 Ví dụ: Bà B muốn công chứng hợp đồng bán đất thuộc hành lang bảo vệ an toàn giao thông. Đây là loại đất không được phép giao dịch, nên công chứng viên từ chối theo đúng luật.

Xem thêm: Công chứng ngoài giờ là gì? Những lợi ích khi công chứng ngoài giờ

4. Người yêu cầu công chứng không đủ năng lực hành vi dân sự

Người mất năng lực hành vi dân sự.
Người chưa đủ tuổi ký hợp đồng theo quy định.

👉 Ví dụ: Một thanh niên 16 tuổi muốn công chứng hợp đồng bán nhà đứng tên mình. Công chứng viên sẽ từ chối vì chưa đủ tuổi thành niên theo Bộ luật Dân sự 2015.

5. Có tranh chấp hoặc khiếu kiện liên quan đến tài sản

Nếu tài sản đang tranh chấp, công chứng viên sẽ từ chối để tránh phát sinh rủi ro pháp lý.

👉 Ví dụ: Ông C và ông D cùng tranh chấp một mảnh đất. Khi ông C mang đi công chứng bán cho người khác, công chứng viên từ chối vì tài sản chưa được giải quyết xong tranh chấp.

>>> Xem thêm: Những giấy tờ cần thiết khi làm thủ tục công chứng hợp đồng mua bán nhà đất

📂 Người dân cần làm gì khi bị từ chối công chứng?

1. Yêu cầu văn bản nêu rõ lý do

Công chứng viên phải lập văn bản, ghi rõ lý do từ chối (theo Điều 39 Luật Công chứng 2014).

2. Hoàn thiện, bổ sung hồ sơ

Nếu bị từ chối do thiếu giấy tờ, người dân cần bổ sung ngay để được công chứng.

3. Khiếu nại nếu thấy việc từ chối không có căn cứ

Khiếu nại đến Trưởng phòng công chứng.
Nếu không được giải quyết, gửi đơn đến Sở Tư pháp hoặc khởi kiện ra Tòa án hành chính.

✅ Lời khuyên để tránh bị từ chối công chứng

📌 Chuẩn bị đầy đủ hồ sơ hợp pháp trước khi đi công chứng.
📌 Xác minh tình trạng pháp lý của đất, tài sản trước khi giao dịch.
📌 Nên tham khảo ý kiến luật sư hoặc hỏi công chứng viên trước để không bị từ chối.

>>> Xem thêm: Hợp đồng ở nhờ khi chủ nhà qua đời: Quyền và nghĩa vụ của người thừa kế

>>> Xem thêm: Thủ tục góp vốn bằng nhà đất trong công ty TNHH như thế nào?

🎯 Kết luận

Từ chối không phải là sự gây khó dễ cho người dân mà là nhằm bảo vệ sự minh bạch, an toàn pháp lý trong giao dịch. Người dân cần nắm rõ:

Những trường hợp bị từ chối.
Quyền yêu cầu công chứng viên nêu rõ lý do.
Cách xử lý khi không đồng ý với quyết định từ chối.

Xem thêm: Mua bán nhà đất chưa có sổ đỏ có vi phạm pháp luật?

👉 Chuẩn bị kỹ càng và tuân thủ đúng pháp luật sẽ giúp người dân tránh rủi ro và đảm bảo quyền lợi trong các giao dịch dân sự.

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.