Thời điểm nào lập văn bản từ chối nhận di sản để công chứng?
Việc lập và công chứng văn bản từ chối nhận di sản là bước quan trọng để người thừa kế thể hiện ý chí không nhận phần tài sản được để lại. Tuy nhiên, không phải lúc nào người thừa kế cũng có thể thực hiện thủ tục này hợp pháp. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ thời điểm công chứng văn bản từ chối nhận di sản theo quy định pháp luật mới nhất và những lưu ý quan trọng khi thực hiện.
Hiện nay, việc từ chối nhận di sản được điều chỉnh bởi Bộ luật Dân sự 2015 và Luật Công chứng 2014 (được sửa đổi, bổ sung năm 2023).
Theo Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015, người thừa kế có quyền từ chối nhận di sản, trừ trường hợp việc từ chối nhằm trốn tránh nghĩa vụ tài sản với người khác.
Về công chứng, khoản 1 Điều 59 Luật Công chứng 2014 quy định: việc công chứng văn bản từ chối nhận di sản phải được thực hiện tại tổ chức hành nghề công chứng, nơi có thẩm quyền và trong thời hạn hợp pháp.
Như vậy, để văn bản từ chối nhận di sản có giá trị pháp lý, người lập văn bản phải thực hiện đúng thời điểm được pháp luật cho phép.
2. Thời điểm hợp pháp để công chứng văn bản từ chối nhận di sản
Căn cứ khoản 3 Điều 620 Bộ luật Dân sự 2015, việc từ chối nhận di sản phải được lập trước thời điểm phân chia di sản. Điều này có nghĩa là:
Nếu người thừa kế chưa nhận tài sản hoặc tài sản chưa được chia, họ vẫn có quyền lập và công chứng văn bản từ chối.
Nếu di sản đã được chia xong, việc từ chối sẽ không còn giá trị pháp lý, vì quyền sở hữu đã được xác lập.
Ví dụ thực tế: Ông A qua đời, để lại nhà và đất cho ba người con. Sau khi mở thừa kế nhưng chưa chia tài sản, người con thứ ba có thể đến văn phòng công chứng lập văn bản từ chối nhận di sản. Tuy nhiên, nếu sau đó các bên đã ký biên bản phân chia, thì việc từ chối không còn được chấp nhận.
3. Lưu ý quan trọng khi xác định thời điểm công chứng văn bản từ chối nhận di sản
Một số lưu ý người thừa kế cần biết:
Việc từ chối phải được lập bằng văn bản và công chứng hoặc chứng thực hợp lệ.
Văn bản từ chối phải thể hiện rõ ý chí tự nguyện, không bị ép buộc.
Thời điểm công chứng cần được thực hiện trước khi cơ quan có thẩm quyền tiến hành thủ tục khai nhận hoặc phân chia di sản.
Sau khi đã công chứng, người từ chối không thể thay đổi quyết định, trừ trường hợp có căn cứ chứng minh việc lập văn bản không hợp pháp (bị lừa dối, cưỡng ép…).
4. Hậu quả pháp lý nếu lập văn bản từ chối sai thời điểm
Nếu người thừa kế lập hoặc công chứng sau khi di sản đã được chia, văn bản đó sẽ không có hiệu lực pháp lý. Khi đó, phần di sản có thể đã thuộc quyền của họ, và việc “từ chối” sẽ bị coi là hành vi chuyển nhượng hoặc tặng cho tài sản, phải chịu nghĩa vụ thuế và lệ phí tương ứng.
Do đó, để tránh tranh chấp hoặc rủi ro pháp lý, người thừa kế cần xác định đúng thời điểm công chứng văn bản từ chối nhận di sản – tức là trước khi di sản được chia hoặc đăng ký sang tên.
>>> Xem thêm: Những lỗi thường gặp khi làm Công chứng ủy quyền mà bạn nên tránh.
5. Kết luận
Việc xác định thời điểm công chứng văn bản từ chối nhận di sản đóng vai trò then chốt trong quá trình thừa kế. Người thừa kế nên thực hiện thủ tục này trước khi di sản được phân chia và tại tổ chức hành nghề công chứng hợp pháp để đảm bảo hiệu lực pháp lý. Nếu bạn đang trong quá trình giải quyết thừa kế, nên tham khảo ý kiến luật sư hoặc công chứng viên để được hướng dẫn chính xác nhất.
Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!
Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.
Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.
Địa chỉ: 165 Giảng Võ, phường Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội
Sao y chứng thực giấy tờ, tài liệu
