So sánh công chứng vay vốn thế chấp với hình thức khác

Trong hoạt động tín dụng, đặc biệt là khi vay vốn có tài sản đảm bảo, việc xác nhận tính hợp pháp của hợp đồng đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Tuy nhiên, nhiều người vẫn nhầm lẫn giữa công chứng vay vốn thế chấp và chứng thực hợp đồng vay, dẫn đến sai sót khi thực hiện thủ tục pháp lý. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết sự khác biệt giữa hai hình thức này, dựa trên Luật Công chứng 2014 (sửa đổi, bổ sung 2023) và Nghị định 23/2015/NĐ-CP về chứng thực.

>>> Xem thêm: Tư vấn chi tiết hợp đồng vay tại văn phòng công chứng.

1. Căn cứ pháp lý điều chỉnh công chứng vay vốn thế chấp

Công chứng vay vốn thế chấp được quy định tại:

Luật Công chứng 2014, được sửa đổi, bổ sung bởi Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật liên quan đến công chứng năm 2023.
Bộ luật Dân sự 2015, quy định hiệu lực của hợp đồng dân sự.
Luật Đất đai 2024, quy định việc thế chấp quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất.

Theo Điều 42 Luật Công chứng 2014, công chứng viên có trách nhiệm kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ của hồ sơ, giải thích quyền và nghĩa vụ của các bên, sau đó chứng nhận vào văn bản giao dịch. Khi đó, hợp đồng vay vốn thế chấp được coi là có giá trị pháp lý đầy đủ và được pháp luật bảo vệ.

2. Khái niệm và bản chất của công chứng vay vốn thế chấp

Công chứng vay vốn thế chấp là việc công chứng viên chứng nhận hợp đồng vay giữa bên vay (cá nhân, tổ chức) và ngân hàng có kèm tài sản đảm bảo. Việc công chứng nhằm đảm bảo:

Hợp đồng có hiệu lực pháp lý;
Giao dịch minh bạch, rõ ràng;
Quyền và nghĩa vụ các bên được pháp luật bảo vệ.

Ví dụ: Anh Minh vay 1 tỷ đồng tại Ngân hàng A và thế chấp quyền sử dụng đất. Hợp đồng này được công chứng tại Văn phòng công chứng B. Khi xảy ra tranh chấp, hợp đồng công chứng sẽ là căn cứ pháp lý chứng minh giao dịch hợp pháp, giúp bảo vệ quyền lợi của cả ngân hàng và anh Minh.

>>> Xem thêm: Trọn gói thủ tục sang tên với Dịch vụ làm sổ đỏ.

3. Khái niệm và đặc điểm của hình thức chứng thực hợp đồng vay

Theo Điều 2 Nghị định 23/2015/NĐ-CP, chứng thực là việc cơ quan có thẩm quyền (thường là UBND cấp xã, phường hoặc Phòng Tư pháp) xác nhận:

Chữ ký trong hợp đồng là thật;
Người ký có năng lực hành vi dân sự đầy đủ;
Nội dung hợp đồng không trái pháp luật và đạo đức xã hội.

Xem thêm: Công chứng ủy quyền ở đâu cho an tâm? Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ

Khác với công chứng, chứng thực không xác nhận giá trị pháp lý toàn diện của hợp đồng mà chỉ đảm bảo tính xác thực của chữ ký hoặc bản sao.

Ví dụ: Nếu hai bên chỉ chứng thực chữ ký trong hợp đồng vay tiền tại UBND phường, hợp đồng đó chỉ có giá trị chứng minh người ký thực sự đã ký, không bảo đảm toàn bộ nội dung hợp đồng hợp pháp.

4. So sánh công chứng vay vốn thế chấp với chứng thực hợp đồng vay

Tiêu chí	Công chứng vay vốn thế chấp	Chứng thực hợp đồng vay
Cơ quan thực hiện	Tổ chức hành nghề công chứng (Phòng công chứng, Văn phòng công chứng)	UBND cấp xã, phường hoặc Phòng Tư pháp
Người có thẩm quyền	Công chứng viên	Cán bộ tư pháp – hộ tịch hoặc Chủ tịch/Phó Chủ tịch UBND
Giá trị pháp lý	Xác nhận tính hợp pháp, hợp lệ của hợp đồng, có hiệu lực thi hành	Chỉ xác nhận chữ ký, không xác nhận nội dung hợp đồng
Phạm vi áp dụng	Các hợp đồng vay có tài sản đảm bảo (như đất, nhà, xe…)	Các hợp đồng vay đơn giản, không có thế chấp
Mức độ bảo vệ pháp lý	Cao – được pháp luật công nhận và bảo vệ khi có tranh chấp	Thấp – cần thêm bằng chứng khác khi tranh chấp xảy ra

Như vậy, công chứng vay vốn thế chấp mang lại giá trị pháp lý cao hơn, phù hợp với các giao dịch tín dụng lớn hoặc có tài sản đảm bảo.

>>> Xem thêm: Phân biệt công chứng di động và Công chứng ngoài trụ sở.

5. Khi nào nên chọn công chứng vay vốn thế chấp thay vì chứng thực

Theo Điều 167 Luật Đất đai 2024, việc thế chấp quyền sử dụng đất, nhà ở, hoặc tài sản gắn liền với đất phải được công chứng hoặc chứng thực, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác. Tuy nhiên, trên thực tế, các ngân hàng luôn yêu cầu công chứng để đảm bảo tính pháp lý chặt chẽ và khả năng xử lý tài sản thế chấp khi khách hàng vi phạm nghĩa vụ trả nợ.

Ví dụ thực tế:
Chị Lan thế chấp căn hộ chung cư để vay 800 triệu đồng. Ngân hàng yêu cầu chị phải công chứng hợp đồng tại Phòng công chứng để tránh rủi ro pháp lý. Nếu chỉ chứng thực chữ ký tại UBND phường, ngân hàng có thể từ chối giải ngân do hợp đồng không đảm bảo giá trị pháp lý toàn diện.

Kết luận

Việc phân biệt giữa công chứng vay vốn thế chấp và chứng thực hợp đồng vay là rất cần thiết để tránh sai sót trong giao dịch. Trong mọi trường hợp vay vốn có tài sản đảm bảo, người dân và tổ chức nên ưu tiên công chứng hợp đồng tại các tổ chức hành nghề công chứng để bảo đảm tính pháp lý và quyền lợi của mình theo quy định mới nhất của pháp luật năm 2025.

Xem thêm: Công chứng hợp đồng chuyển nhượng quyền sở hữu trí tuệ: Bảo vệ quyền lợi các bên

Nếu bạn cần thông tin thêm hoặc hỗ trợ trong việc soạn thảo và công chứng hợp đồng, đừng ngần ngại liên hệ ngay với Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ. Chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ công chứng với đội ngũ luật sư và công chứng viên giàu kinh nghiệm sẵn sàng hỗ trợ bạn mọi thủ tục pháp lý cần thiết. Hãy gọi cho chúng tôi qua số điện thoại 0966.22.7979 hoặc đến trực tiếp văn phòng để nhận được sự tư vấn tận tình và chuyên nghiệp!

Các bài viết liên quan:

>>> Văn phòng công chứng: Nên chọn nơi nào uy tín?

>>> Nhà ở xã hội: Giải pháp an cư cho người thu nhập thấp

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Miễn phí dịch vụ công chứng tại nhà

Công chứng viên kiêm Trưởng Văn phòng Nguyễn Thị Huệ: Cử nhân luật, cán bộ cấp cao, đã có 31 năm làm công tác pháp luật, có kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý nhà nước về công chứng, hộ tịch, quốc tịch. Trong đó có 7 năm trực tiếp làm công chứng và lãnh đạo Phòng Công chứng.
Công chứng viên Nguyễn Thị Thủy: Thẩm Phán ngành Tòa án Hà Nội với kinh nghiệm công tác pháp luật 30 năm trong ngành Tòa án, trong đó 20 năm ở cương vị Thẩm Phán.

Bên cạnh đó là đội ngũ cán bộ nghiệp vụ năng động, nhiệt tình, có trình độ chuyên môn cao và tận tụy trong công việc.